Sự sụp đổ của Lehman Brothers năm 2008 đã gây chấn động toàn cầu, kéo theo cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất lịch sử. Vậy Lehman Brothers là gì? Tại sao sự phá sản của nó lại nghiêm trọng đến vậy? Hãy cùng tìm hiểu về lịch sử và nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của tập đoàn tài chính khổng lồ này qua bài viết dưới đây nhé!

Lehman Brothers là gì?

Lehman Brothers được thành lập năm 1850 bởi ba anh em nhà Lehman, là một trong những ngân hàng đầu tư và giao dịch tài chính hàng đầu của Hoa Kỳ. Với phạm vi hoạt động đa dạng như giao dịch, quản lý tài sản, đầu tư và dịch vụ tài chính, ngân hàng Lehman Brothers trở thành tập đoàn tài chính lớn nhất trên toàn cầu vào những năm 2000.

Quá trình phát triển của ngân hàng Lehman Brothers

Trong quá trình phát triển, Lehman Brothers đã đạt được những thành tựu sau:

• Năm 1850: Ba anh em nhà Lehman thành lập Lehman Brothers vào năm 1850 với mục tiêu mua bán hàng dệt may và nông sản.
• Năm 1887: Lehman Brothers phát triển hoạt động kinh doanh của mình thành công ty chứng khoán bằng cách mua lại các công ty chứng khoán khác.
• Năm 1929: Lehman sống sót sau cuộc suy thoái và là một trong những công ty chứng khoán lớn nhất nước Mỹ. Khi chứng khoán Mỹ tăng giá vào những năm 1920, Lehman Brothers cũng phát triển nhanh chóng.
• Năm 1980: Shearson Loeb Rhoades, một công ty đầu tư nổi tiếng của Mỹ, được Lehman mua lại.
• Năm 1993: Sự ra mắt chiến lược tập trung vào bất động sản của Lehman Brothers sau khi mua lại E.F. Hutton Mortgage Corporation, công ty tài chính bất động sản hàng đầu ở Mỹ.
• Năm 2000: Trong ngành giao dịch trái phiếu, Lehman Brothers đã đạt được thành công đáng kể trong việc cung cấp dịch vụ quản lý rủi ro tài chính cho các đơn vị tài chính.
• Năm 2007: ​​Lehman Brothers mở rộng hoạt động kinh doanh sang lĩnh vực bất động sản, chuyên về các khoản cho vay không có bảo đảm. Cách tiếp cận này đã góp phần vào sự tăng trưởng vượt trội của Lehman nhưng cuối cùng lại dẫn đến sự sụp đổ của nó.
• Tháng 9 năm 2008: Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tín dụng toàn cầu khiến Lehman Brothers gặp khó khăn về tài chính và mất giá trị.
• Vào ngày 15 tháng 9 năm 2008: Lĩnh vực tài chính của Mỹ chấm dứt khi Lehman Brothers nộp đơn xin phá sản, gây ra cuộc khủng hoảng tài chính lớn nhất kể từ Thế chiến thứ hai.

Sản phẩm tài chính của Lehman Brothers

Trước khi phá sản vào năm 2008, Lehman Brothers cung cấp các sản phẩm tài chính sau:

• Đầu tư vào lĩnh vực tài chính bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư và công cụ tài chính liên quan đến thế chấp.
• Định giá tài sản là quá trình ước tính giá trị của doanh nghiệp và bất động sản, bao gồm cả những tài sản khó định giá như nợ thế chấp.
• Quản lý tài sản bao gồm tư vấn đầu tư, quản lý danh mục đầu tư và phân tích tài chính liên quan đến cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư,..
• Để hỗ trợ khách hàng đạt được mục tiêu đầu tư một cách an toàn và thành công, quản lý rủi ro bao gồm cả sản phẩm bảo hiểm và dịch vụ quản lý rủi ro.
• Các khoản cho vay thế chấp, cho vay kinh doanh và các khoản vay khác nằm trong số các dịch vụ tài trợ tài sản được cung cấp cho cả khách hàng cá nhân và tổ chức.

Sự kiện và nguyên nhân đằng sau sự sụp đổ của Lehman Brothers

Bối cảnh kinh tế trước khủng hoảng

Việc nới lỏng chính sách tiền tệ năm 2003 đến 2004 khiến việc vay tiền trở nên đơn giản hơn. Giá bất động sản đã đạt mức cao nhất mọi thời đại do sự kết hợp giữa người mua nhà và đầu cơ bất động sản, dẫn đến thị trường nhà đất rất sôi động.

Lehman Brothers đã mua hai doanh nghiệp, Aurora Loan Services và BNC Mortgage, cũng như 5 công ty thế chấp để phát triển hoạt động kinh doanh bất động sản của mình. Các trái phiếu có thế chấp (CDO) và nợ bất động sản (MBS) đang được mua bán. Sau đó, họ gộp chúng lại thành các gói trái phiếu và chào bán cho các nhà đầu tư.

Các sản phẩm tài chính như MBS và CDO thu hút nhiều sự chú ý trong thời kỳ đỉnh cao của thị trường bất động sản Mỹ, khi giá nhà đất vẫn đang tăng cao. Lehman Brothers đã kiếm được lợi nhuận khổng lồ nhờ mô hình kinh doanh này. Họ đạt doanh thu 19,3 tỷ USD trong năm 2007 và lợi nhuận 4,2 tỷ USD.

Mô hình kinh doanh MBS và CDO

Trái phiếu được đảm bảo bằng một số khoản nợ thế chấp nhà ở được gọi là chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp hoặc MBS (Mortgage-Backed Security). Chúng được chia thành các phần có mức độ rủi ro khác nhau và lãi suất ở những phần có rủi ro cao hơn sẽ cao hơn.

Nợ bất động sản (MBS) được các nhà đầu tư mua do mang lại lợi nhuận cao hơn so với các công cụ tài chính khác. Tuy nhiên, giá trị của MBS sẽ giảm và nhà đầu tư có thể mất tiền nếu khoản nợ thế chấp mà MBS đóng gói lại không được thanh toán đúng hạn.

Mô hình hoạt động của CDO có thể so sánh với MBS. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là CDO có khả năng kết hợp nhiều loại tài sản, chẳng hạn như nợ tín dụng, nợ bất động sản, nợ thương mại,… để tạo ra một sản phẩm tài chính phức tạp hơn.

Mặc dù có cơ cấu khác nhau nhưng MBS và CDO có chung đặc điểm là rủi ro cao, thu hút các nhà đầu tư do tiềm năng lợi nhuận lớn. Tuy nhiên, cả hai đều có rất nhiều khoản nợ chưa được đánh giá một cách công bằng. Điều này cho thấy các nhà đầu tư đang gián tiếp tài trợ cho những hoạt động này trong khi chưa hiểu rõ rủi ro và những người đi vay không có khả năng trả nợ vẫn có thể nhận được tín dụng.

Sự suy thoái của thị trường bất động sản

Bởi vì Lehman Brothers không nhận thức được rủi ro nên đã gây ra hậu quả nghiêm trọng. Tài sản của họ trở nên phụ thuộc quá nhiều vào giá trị thị trường bất động sản vì đã mua lại một lượng lớn nợ bất động sản trong quá trình hoạt động để thành lập MBS. Chính vì vậy sẽ tiềm ẩn rủi ro không nhỏ khi thị trường bất động sản thay đổi.

Lehman Brothers đã tính toán sai rủi ro liên quan đến CDO bằng cách đánh giá quá cao khả năng trả nợ của các khoản nợ so với số tiền thực tế của chúng. Khi những khoản nợ này có vấn đề, giá trị của CDO giảm và Lehman Brothers chịu khoản lỗ khoảng 20 tỷ USD.

Thị trường bất động sản bị ảnh hưởng bởi quyết định tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang. Thị trường không có nhà đầu cơ mới vì lãi suất cao, điều này ảnh hưởng đến người mua nhà đầu cơ. Các tổ chức tài chính nắm giữ các khoản nợ này gặp khó khăn do giá trị bất động sản giảm mạnh.

Sự sụt giảm giá trị bất động sản cũng có tác động đáng kể đến tình hình tài chính của Lehman Brothers. Họ phải chịu tổn thất to lớn do khoản nợ bất động sản bị mất giá.

Nguyên nhân sự sụp đổ của Lehman Brothers

Có 5 lý do chính dẫn đến sự sụp đổ của Lehman Brothers như sau:

• Không kiểm soát được rủi ro tài sản: Việc mua quá nhiều nợ bất động sản để tạo MBS và CDO đã khiến danh mục đầu tư của họ gặp rủi ro cao. Ngoài ra, họ đã tính toán sai mức độ rủi ro của loại tài sản này, gây ra hậu quả nghiêm trọng.
• Thị trường bất động sản Mỹ suy thoái: Một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng xảy ra do Lehman Brothers không có khả năng thanh toán các khoản nợ liên quan do thị trường bất động sản suy thoái.
• Khó khăn trong việc huy động vốn và trả nợ: Khoản nợ khổng lồ của Lehman Brothers là quá mức so với thị trường hiện tại và quy mô ngân hàng. Vì rủi ro này có thể lan rộng ra toàn bộ hệ thống tài chính nên chính phủ và các ngân hàng khác e ngại khi hỗ trợ.
• Đòn bẩy tài chính quá lớn: Lehman Brothers đầu tư vào các sản phẩm tài chính phức tạp, đặc biệt là các khoản vay liên ngân hàng ngắn hạn, sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức. Vì vậy, họ gặp rủi ro cao hơn trước những biến động của thị trường.
• Không dự trữ tiền mặt: Lehman Brothers không thể đáp ứng nghĩa vụ trả nợ của các nhà đầu tư do thiếu tiền mặt dự trữ. Điều này khiến họ trở nên sợ hãi, dẫn đến sự kiện “Bank run”, trong đó một lượng tiền lớn bị rút khỏi ngân hàng và cuối cùng khiến Lehman Brothers phá sản.

Hàng loạt yếu tố như trên đã đẩy Lehman Brothers đứng trước bờ vực phá sản. Họ không thể huy động thêm tiền để trả nợ. Lehman Brothers đã gây chấn động thế giới và châm ngòi cho cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 khi chính thức tuyên bố phá sản vào ngày 15 tháng 9 năm 2008, khiến đây trở thành vụ phá sản lớn nhất trong lịch sử kinh tế Hoa Kỳ.

Cải cách hệ thống tài chính sau khi Lehman Brothers sụp đổ

Để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính sau sự sụp đổ của Lehman Brothers, nhiều luật và quy định mới đã được thực thi. Sau đây là một số luật và chính sách quan trọng:

Đạo luật cải cách Phố Wall và bảo vệ người tiêu dùng của Dodd Frank (Dodd Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act)

Năm 2010 chứng kiến ​​việc thông qua Đạo luật Dodd-Frank, một đạo luật quan trọng nhằm đảm bảo sự ổn định và cởi mở của hệ thống tài chính Hoa Kỳ.

Để giám sát và kiểm soát thị trường tài chính, đạo luật này yêu cầu các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác thành lập các cơ quan quản lý tài chính mới, cải thiện hoạt động giám sát và quản lý rủi ro cũng như nộp các báo cáo tài chính liên quan đến hoạt động của họ.

Stress test (Kiểm tra căng thẳng)

Các ngân hàng được yêu cầu tham gia đánh giá khả năng chịu đựng áp lực trong các trường hợp khủng hoảng nhằm đảm bảo an ninh cho hệ thống tài chính.

Bằng cách thực hiện phương pháp này, các ngân hàng có thể đánh giá tốt hơn khả năng của mình trong việc xử lý các tác động tiêu cực từ thị trường tài chính, đồng thời thực hiện các biện pháp phòng ngừa và khắc phục hậu quả kịp thời.

Volcker Rule

Đạo luật Dodd-Frank bao gồm Quy tắc Volcker, có hiệu lực từ năm 2014. Quy định này nhằm giảm thiểu rủi ro, duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính và hạn chế hoạt động kinh doanh tập trung vào lợi nhuận tài chính ngắn hạn của các ngân hàng đầu tư.

Tiêu chuẩn Basel III

Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã sử dụng Basel III làm tiêu chuẩn vốn từ năm 2013. Để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính và giúp các ngân hàng quản lý rủi ro tốt hơn, tiêu chuẩn này yêu cầu các ngân hàng phải duy trì một mức vốn cụ thể.

Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, các cơ quan quản lý tài chính trên thế giới đã thắt chặt việc giám sát và kiểm soát rủi ro đối với các tổ chức tài chính.

Các quy định mới được ban hành nhằm bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư, đồng thời chú trọng hơn đến việc đánh giá khả năng phục hồi của các ngân hàng trước các cú sốc kinh tế nhằm ngăn chặn các cuộc khủng hoảng tương tự trong tương lai.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Lehman Brothers là gì và những nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của tập đoàn tài chính này. Đừng quên theo dõi Sanforeviet.com để cập nhật các kiến thức mới nhất nhé! Chúc trader thành công.